پيش از ورود به كلاس درس زیست شناسی :

1.          مطالعه كنيد  .

 شايد تا به حال به اين موضوع فكر كرده باشيد كه چرا دبيران شما اينقدر به شما تاكيد مي كنند كه پيش از ورود به كلاس ، مطالعه سطحي و اجمالي و سريعي بر آنچه كه قرار است تدريس شود داشته باشيد. علت اين تاكيد بيشتر به خاطر همين تاثير اطلاعات اوليه است. با دانستن اطلاعات اوليه شوق يادگيري و تمركز حواس شما در كلاس بيشتر شده و مطالب بيان شده را بهتر درك مي كنيد. اگر باور نداريد امتحان كنيد تا خودتان تجربه كنيد.

2.        از خود پرسش كنيد .

روش ديگري كه مي توانيد از آن براي افزايش ميزان بازدهي و به خاطر سپردن بيشتر مطالب استفاده كنيد، پرسش كردن ، هنگام مطالعه درس مورد نظر می باشد .  شما مي‌توانيد با پرسش ، ذهن خود را هدفدار كنيد. تنها به پرسش‌هاي مطرح شده در كتاب اكتفا نكنيد، بكوشيد خودتان پرسش‌هاي را طرح كنيد.   طرح پرسش از مفاهیم درسی ذهن ما را برای به خاطر سپردن بیشتر آماده می کند .

در کلاس درس زیست شناسی :

1.         يادداشت برداري كنيد .

معلمان بارها در طول سال‌هاي تحصيلي به دانش آموزان مي‌گويند كه آنها بايد در سر كلاس شنونده‌اي فعال باشند؛ ولي مفهوم اين عبارت چيست؟ يعني بايد چگونه باشيم؟ شنونده فعال چه خصوصيات و ويژگي‌هايي دارد؟بهترين و موثرترين راه براي اين كه شما يك شنونده فعال باشيد اين است كه يادداشت به صورت طرح شبکه ای مغز برداريد.

خلاقيت و طرح شبكه اي مغز:

اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا" فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)

2.        با كتاب زیست شناسی شوخي كنيد 1

تعدادي از دانش آموزان هنگامي كه تلويزيون تماشا مي كنند يا با دوستان خود صحبت مي كنند هميشه خوشحالند؛ ولي هنگامي كه صحبت از كتاب و مطالعه مي‌شود جدي و اخمو مي‌شوند. در روان‌شناسي حافظه و يادگيري گفته مي‌شود: مطالبي كه بار هيجاني بيشتري دارند، بيشتر در حافظه مي‌مانند و بهتر به خاطر آورده مي‌شوند؛

به همين ترتيب شما مي‌توانيد براي اين كه مطالب درسي را بهتر و بيشتر به خاطر بسپاريد با كتاب زیست شناسی  ارتباط عاطفي و احساسي برقرار كنيد.

يكي از بهترين روشهايي كه شما مي توانيد به همين منظور از آن استفاده كنيد، اين است كه با كتاب شوخي كنيد. اين موضوع به علاقه و تمركز شما كمك زيادي مي‌كند. هر چه مي‌توانيد به سخت‌ترين مطالب كتاب بار هيجاني مثبتي بدهيد و آن را بخوانيد .

 

اگر بخواهيد مي توانيد با زبان خوشايند خودتان با همه مفاهيم كتاب شوخي كنيد. مثلا هنگامي كه قسمتي ازكتاب (درسي) برايتان خيلي جالب بود، در حاشيه آن بنويسيد: "چه جالب". اگر برايتان تعجب آور بود، علامت تعجب بگذاريد يا اگر پرسش برانگيز بود، علامت پرسش بگذاريد. چه خدای بزرگی ّ و....يك دانش آموز فعال به اين ترتيب مي تواند با كتاب درگير شود و عقايد و عواطف خود را به شكلي با نوشتن اعلام كند. همانطور که در کلاس سعی می کنیم با مولاژها و تصاویر اندام ها ارتباط عاطفی برقرار کنیم . 

بعد از کلاس درس زیست شناسی :

 روش های صحیح مطالعه کتاب زیست شناسی :

حذف عوامل مزاحم فکري 
مواردي هست که بخش عظيمي از وقت و فعاليت ذهني را موضوعاتي به خود مشغول مي‌دارند که هيچ رابطه با موضوع ندارند، موضوعاتي مانند: رفتار معلمان ، افزايش شهريه و نوع رفت و آمد و … برخي از موضوعاتي هستند که موقع مطالعه اگر به آنها فکر شود از کارايي مطالعه مي‌کاهد. برخي حتي خيال پردازيهايشان را موقع مطالعه انجام مي‌دهند؛ که به شدت فکر را آشفته کرده و تمرکز را از بين مي‌برد. توصيه کلي اين است که اگر ذهن خود را از افکار مختلف پاک کنيد تا بر روي موضوع مورد مطالعه تمرکز کنيد، مطالعه را کنار بگذاريد و زماني مطالعه را شروع کنيد که سرحال، علاقمند و متمرکز هستيد.

فراهم کردن محيط مناسب 
محل و مکاني که مطالعه در آنجا انجام مي‌شود بايد مناسب باشد. منظور از محل مناسب مکاني است که آرام ، ساکت و دور از عوامل مزاحم محيطي باشد، اين باعث تمرکز بهتر روي موضوع مطالعه مي‌شود. بعضي افراد محل و زماني را براي مطالعه انتخاب مي‌کنند که بسيار شلوغ و پر سرو صدا است و بعضي از افراد رختخواب را براي مطالعه انتخاب مي‌کنند و توقع يادگيري مطلوب را دارند1

ولي از اين حقيقت غافلند که اين محلها بدترين محل براي مطالعه است. بارها شنيده ايم که دانش آموز مي گويد : 
(( ديگرحال و حوصله خواندن اين کتاب را ندارم ))يا ((آنقدرازاين کتاب خسته شده ام که قابل گفتن نيست))ويا ((هرچقدرميخوانم مثل اينکه کمتر ياد مي گيريم))ويا ((10 بار خواندم و تکرار کردم ولي بازهم ياد نگرفتم))به راستي مشکل چيست ؟ آيا براي يادگيري درس واقعا" بايد 10 بار کتاب را خواند ؟ اگر چنين باشد ، مطالعه کاري سخت و طاقت فرسا است . اما واقعيت چيزي ديگر است  واقعيت آن است که اين گروه از فراگيران ، روش صحيح مطالعه را نمي دانند يادگيري و مطالعه ، رابطه اي تنگاتنگ و مستقيم با يکديگر دارند، تا جايي که مي توان اين دو را لازم و ملزوم يکديگر دانست. براي اينکه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هرچيز مطالعه اي فعال و پويا داشت .
روش دقيق خواني 
هدف از اين مرحله اين است که مطالب کامل و دقيق درک شده و بصورتي سازمان يافته و منظم در حافظه نگهداري شود. برخي از فنون موجود که مي‌تواند به روش دقيق خواني کمک کند عبارتند از: 
تکنيک خلاصه برداري 
به نوشتن عبارت ، مفاهيم و موضوعات کليدي متن پرداخته ، بطوري که در مرور مطالب ، با نگاه کردن و خواندن خلاصه‌ها ، همه مطالب خوانده شده را يادآوري کند. يک روش بسيار مطلوب اين است که از خلاصه‌ها نيز دوباره خلاصه برداري شود.
تکنيک سازماندهي مطالب 
اين تکنيک باعث افزايش درک و سرعت يادگيري و سهولت در بازيابي مطالب آموخته شده مي‌شود. براي سازماندهي مطالب استخراج سه بخش از متن اصلي مورد مطالعه لازم است که عبارتند از:
موضوع اصلي: موضوعي که تمامي مطالب را در بر مي‌گيرد و بقيه مطالب حول و حوش آن مي‌چرخد.
نکته‌هاي اصلي: خطوط و انديشه‌هاي اصلي و مهم هستند که در مجموع موضوع اصلي را مي‌سازند و از صراحت بيشتري برخوردار است.
نکات جزئي: اطلاعات جزئي‌تر هستند که بصورت مثالها ، نمونه‌ها ، عکس و تصوير اطلاعات واقعي مطرح مي‌گردند.

 تکنيک علامت گذاري در متن 
در اين تکنيک علامتهايي را بر روي متن اصلي انجام داده ، از قبيل علامت گذاري به شکلهاي مختلف در متن ، خط کشيدن زير عبارات مهم ، حاشيه نويسي و ... ، اين موارد بسته به سليقه‌هاي افراد متفاوت مي‌باشد. اما نکته مهمي که در هر نوع علامت گذاري حائز اهميت است اين است که ، بهتر است همانند تکنيک سازمان دهي ، مطالب را در سه دسته مجزا) موضوع اصلي ، نکته اصلي ، موارد جزئي ( قرار داده و آنها را با علامتهاي مختلف نشان دهيد.